زلال احکام (3)

زلال احکام (3)

احکام روزه: ادامه باطل کنندگان هشتگانه روزه !

چهارم : دروغ بستن به خدا و پیغمبر

1)     اگر روزه داری به گفتار یا نوشتار و یا حتی اشاره به خدا، پیغمبر و امامان عمداً نسبت دروغ دهد، گرچه فوراً از این عمل پشیمان شود و توبه کند، بازهم روزه اش باطل میگردد. و نیز دروغ بستن به حضرت زهرا و پیامبران الهی و جانشینان آنها نیز روزه را باطل میکند.

2)     اگر چیزی به خیال اینکه راست و درست است، از قول خدا و پیغمبر نقل کند و بعد معلوم شود که دروغ بوده، روزه اش باطل نمی شود.

3)     اگر به دروغ بودن چیزی یقین دارد و عمداً آنرا به خدا و پیامبر نسبت میدهد و بداند که چنین نسبتی روزه را باطل میکند. اما، بعد معلوم شود که آن کلام راست بوده، باید روزه را تمام و قضای آنرا نیز به جا آورد.

4)     هرگاه دروغی را که دیگری ساخته به خدا و پیامبر نسبت دهد، روزه اش باطل؛ ولی، اگر از قول کسیکه ساخته، نقل کند روزه اش باطل نمی شود. اگر از روزه دار بپرسند که آیا پیامبر چنین فرموده؟ وی در جای که باید بگوید «نه» عمداً بگوید «بلی» و در جای که باید بگوید «بلی» عمداً بگوید «نه» روزه اش باطل می شود.

5)     اگر از قول خدا و پیامبر حرف راستی را نقل کند و بعد بگوید دروغ گفتم و یا در شب دروغی را به خدا و پیامبر نسبت دهد و فردای آنروز در حالت روزه بگوید: آنچه را دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل میگردد.

پنجم : رساندن غبار غلیظ به حلق

1)     رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل میکند. چه غبار از چیزی مثل آرد باشد که خوردن آن حلال است. یا  غبار از چیزی مثل خاک باشد که خوردن آن حرام است. مسلماً اگر غبار غیر غلیظ باشد روزه را باطل نمیکند.

2)     اگر توسط باد غباری غلیظ پدید آید و انسان با اینکه میتواند از رسیدن آن به حلق اش جلوگیری کند. اما، جلوگیری نمی کند، بنا براحتیاط روزه اش باطل میشود. احتیاط واجب آن است که روزه دار از رسیدن دود تمباکو و سیگار و مانند آنها به حلق اش جلوگیری کند. اگر مواظبت نکرد و اطمینان داشت که به حلق نمیرسد روزه اش صحیح  و اگر گمان کرد که به حلق رسیده، بهتر است روزه اش را قضا کند.

3)     اگر در حالت فراموشی یا بصورت ناگهانی و غیر ارادی غبار وارد حلق شود، روزه باطل نمیشود.

ششم : باقیماندن بر جنابت، حیض و نفاس تا آذان صبح

1)     اگر در ماه رمضان شخص جنب عمداً تا آذان صبح غسل نکند و اگر وظیفه اش تیمم است تمیم نکند، باید روزه آنروز را تمام نموده و یک روز دیگر را نیز قضای آنروز، روزه بگیرد.

2)     کسیکه قضای روزه رمضان را می گیرد، اگر عمداً تا آذان صبح بر جنابت باقی بماند نمی تواند آنروز را  روزه بگیرد. اگر از روی عمد نباشد، روزه اش اشکال ندارد.

3)     کسیکه در ماه رمضان عمداً غسل جنابت خود را تا جای به تأخیر اندازد که وقت تنگ شود، میتواند با تیمم روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.

4)     اگر کسیکه جنب شده، غسل را فراموش کند، بعد یک روز یا چند روز یادش آید، به تعداد روز های که جنب بوده باید روزه اش را قضا نماید.

5)     کسیکه در شب ماه مبارک رمضان، فرصت غسل و تیمم را ندارد، هرگاه خود را عمداً جنب کند، روزه اش باطل، قضا و کفاره هردو بر وی واجب می شود.

6)     اگر بعد جنابت عمداً غسل را به تأخیر انداخته و بعد تیمم کند، هرچند گنهکار است. اما، روزه اش صحیح است.

7)     کسیکه در شب ماه مبارک رمضان، جنب شود و میداند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نخواهد شد، بنابر احتیاط واجب باید غسل کرده آنگاه بخوابد و چنانچه بدون غسل بخوابد و تا صبح بیدار نشود، باید روزه ای آن روز را تمام نماید و قضا و کفاره هردو بر وی واجب می شود. اما، اگر احتمال بدهد که پیش از آذان بیدار خواهد شد، میتواند بخوابد.

8)     کسیکه در شب ماه مبارک رمضان، جنب شود و یقین دارد که اگر بخوابد پیش از آذان صبح بیدار خواهد شد، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد بیداری غسل کند و با همین تصمیم تا آذان صبح خواب بماند، روزه اش صحیح است. اما، اگر اطمینان ندارد که پیش از آذان بیدار می شود و با غفلت بخوابد و تا آذان بیدار نشود، در صورتی که تا آذان صبح خواب بماند، بنابر احتیاط قضای آن روز نیز بر وی واجب می شود.

9)     کسیکه در شب ماه مبارک رمضان، جنب شود و یقین دارد یا احتمال می دهد که اگر بخوابد پیش از آذان صبح بیدار خواهد شد چنانچه پس از بیداری تصمیم بر غسل نداشته باشد، در صورت که بخواب و بیدار نشود، باید روزه آنروز را تمام و قضا و کفاره نیز باید انجام دهد.

10) هرگاه شخص جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و یقین کند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد، پیش از آذان صبح بیدار خواهد شد. چنانچه بخوابد و بیدار نشود باید قضای آن روز را روزه بگیرد. اگر از خواب دوم بیدار شود و غسل نکند و بخوابد؛ اما، تا آذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و نیز بنابر احتیاط باید کفاره نیز بدهد.

11) خوابی که در آن محتلم شده، خواب اول حساب می شود، چنانچه پس از بیداری، دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آنروز را قضا کند. اگر روزه دار در روز محتلم شود لازم نیست که فوراً غسل کند. اگر بعد آذان بیدار شود و بیبیند که محتلم شده، اگرچه بداند پیش از آذان محتلم شده، روزه ای او صحیح است. در روزه قضای ماه مبارک رمضان نیز حکم چنین است.

12) هرگاه زنی در شب ماه مبارک رمضان، پیش از آذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند، اگر وظیفه اش تمیم است باید با تیمم روزه آنروز را تمام نموده و قضای آنرا نیز بگیرد. اما، در قضای روزه ماه رمضان، اگر عمداً غسل و تیمم را ترک کند، نمیتواند آنروز را روزه بگیرد.

13) اگر زنی در ماه مبارک رمضان پیش از آذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و فرصتی برای غسل نداشته باشد، باید تیمم نماید و لازم نیست تا آذان بیدار بماند. اگر پیش از آذان پاک شود که برای هیچکدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، روزه اش صحیح است.

14) اگر بعد از آذان از حیض یا نفاس پاک شود و یا در بین روز، خون حیض و یا نفاس را بیبیند، اگرچه نزدیک مغرب باشد، روزه اش باطل است.

15) اگر زنی غسل حیض یا نفاس را فراموش کند، بعد یک یا چند روز یادش بیاید، روزه های را که گرفته صحیح است.

16) اگر زنی در ماه مبارک پیش از آذان پاک شود ولی در انجام دادن غسل کوتاهی کرده و تا آذان غسل نکند و هنگام تنگی وقت تیمم نیز نکند، باید روزه آنروز را تمام و قضای آن را نیز باید بگیرد. اگر کوتاهی نکند. مثلا منتظر باز شدن حمام زنانه باشد اگر چه سه بار بخوابد و بیدار شود و تا آذان موفق به غسل نشود ولی تیمم کند، روزه اش صحیح است.

17)  اگر زنی در حالت استحاضه کثیره یا متوسطه است، هرچند غسلهای خود را انجام نداده باشد، روزه اش صحیح است.

18) کسیکه میت را مس کرده میتواند بدون غسل روزه بگیرد و اگر در حال روزه نیز میت را مس کند باز روزه اش صحیح بوده باطل نمی شود.

هفتم : اماله کردن

یکی از مبطلات روزه همانا «اماله کردن»است. «اماله» عبارتست از داخل کردن داروی مایع با وسیله مخصوص از طریق مقعد، در داخل شکم برای تداوی، که به آن «تنقیه» نیز گویند. اگرچه این اماله با چیز روان و از روی ناچاری و برای معالجه باشد، باز هم روزه را باطل میکند.

هشتم: قی کردن

1)     هرگاه روزه دار عمداً «قی» کند، گرچه بدلیل مرض ناچار به «قی»کردن باشد، روزه اش باطل می شود. ولی، اگر سهواً یا بی اختیار و ناگهانی قی کند، روزه اش اشکال ندارد.

2)     اگر در شب چیزی بخورد که می داند به سبب خوردن آن، در روز بی اختیار «قی» خواهد کرد، اگر قی کند روزه اش صحیح است. هرگاه بتواند از قی کردن خودداری کند، اگر «قی» کردن بی اختیار حادث شده است، لازم نیست از آن جلوگیری کند.

3)     هرگاه مگسی در گلوی روزه داری فرو رود، چنانچه به مقداری فرو رفته باشد، که به آن خوردن گفته نشود، لازم نیست آنرا بیرون آورد و روزه اش صحیح است. اما، اگر این مقدار فرو نرفته باشد باید آنرا بیرون آورد هرچند این کار متوقف بر «قی» کردن باشد. مگر در صورتی که قی کردن برای وی مشقت بار و یا ضرر داشته باشد. در این صورت چنانچه با «قی» کردن بیرون آورد روزه اش باطل می شود و اگر هم قورت دهد باز روزه اش باطل می شود.

4)     اگر سهواً چیزی را قورت دهد و پیش از رسیدن به معده یادش آید که روزه داشته، چنانچه بقدری پایین رفته باشد که دیگر به آن خوردن اطلاق نشود، لازم نیست که بیرون آورد و روزه اش صحیح است. اگر یقین داشته باشد که به سبب آروغ(ککره) زدن چیزی از گلویش بیرون می آید و طوری باشد که به آن «قی» کردن صدق کند، نباید عمداً آروغ بزند. ولی اگر یقین نداشته باشد آروغ زدن اشکالی ندارد. اگر آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید باید فوراً آنرا بیرون بریزد و اگر بی اختیار قورت دهد روزه اش صحیح است.

چند حکم در مورد مبطلات روزه

1)     اگر انسان عمداً و از روی اختیار یکی از مبطلات روزه را مرتکب شود، روزه اش باطل خواهد شد و اگر از روی عمد و اختیار نباشد، روزه اش اشکال ندارد. چنانچه انسان از روی جهل برخی از مبطلات روزه را مرتکب شود و تردید هم نداشته باشد و یا با تکیه بر حجت شرعی برخی از مبطلات را انجام دهد، روزه اش باطل نمی شود؛ مگر در خوردن، آشامیدن و جماع که روزه اش باطل خواهد شد.

2)     اگر چیزی را بزور در گلوی روزه دار بریزند، روزه اش باطل نمی شود. ولی، اگر مجبورش کنند که خودش با خوردن یا آشامیدن یا جماع کردن روزه اش را بشکند، روزه اش باطل خواهد شد.

3)     روزه دار نباید جای برود که می داند مجبورش میکنند که روزه اش را بشکند، در این صورت اگر برود و چیزی را بزور در گلویش بریزند و یا مجبورش کنند که خودش روزه اش را باطل کند. روزه اش باطل میشود.

یاد آوری مهم!

1)     تمام احکامی که در برنامه روزانه «زلال احکام» به نشر سپرده میشود، مطابق با فتوایی حضرت آیت الله العظمی سیستانی^{(دام ظلّه العالی)} بوده و با اقتباس و اختصار تهیه  و نشر میگردد.

2)     چنانچه خوانندگان گرامی به مشکلی خاصی مواجه شده باشند که حکم آنرا ندانند، میتوانند مشکل خویش را، در بخش نظرات مطرح کنند، تا حکم آن بطور اختصاصی و یا در برنامه آینده «زلال احکام» به نشر سپرده شود.

3)     هر یک از احکامی که در این برنامه مطرح میشود، اگر چنانچه گنگ و نیازمند توضیح باشد، خوانندگان گرامی می توانند خواهان توضیح شوند. مسلماً ما وظیفه ای خود میدانیم که توضیح کامل و کافی را به نشر سپاریم.  و من الله التوفیق

و با آروزی قبولی طاعات و عبادات شما.

مصطفی خرّمی- هفدهم رمضان المبارک 1435

کویته – پاکستان