زلال احکام(10)

«راه های ثابت شدن اول ماه»

اول ماه به چهار چیز ثابت میشود:

یکم: آنکه خود انسان ماه را بیبیند.

دوم: عدّه ای که از گفتة آنها، یقین یا اطمینان پیدا شود که بگویند: ماه را دیده ایم.

سوم: آنکه دو مرد عادل بگویند: ماه را دیده ایم. اما، هرگاه اوصاف ماه را بر خلاف همدیگر توصیف کنند، اول ماه ثابت نمیشود. نیز اول ماه ثابت به گفته این دو نفر ثابت نمیشود هرگاه انسان یقین یا اطمینان به اشتباه آنها داشته باشد.

چهارم: هرگاه سی روز از اول ماه شعبان گذشته باشد، اول ماه رمضان ثابت خواهد شد. هرگاه سی روز از اول ماه رمضان گذشته باشد، اول شوال ثابت خواهد شد.

مساله های مربوط به ثبوت اول ماه

1)     اول ماه به حکم حاکم شرع ثابت نمیشود. مگر اینکه از حکم او یا ثابت شدن دیدن ماه نزد او، اطمینان به دیده شدن ماه حاصل گردد.

2)     اول ماه با پیشگویی منجمین ثابت نمی شود. مگر اینکه انسان از گفته ای آنها به ثبوت رویت هلال اطمینان یا یقین حاصل کند.

3)     بلند بودن ماه یا دیر غروب کردن آن، دلیل نمیشود که شب پیش اول ماه بوده است. اگر ماه طوق داشته باشد، دلیل نمیشود که آن شب، دوم ماه باشد.

4)     هرگاه ماه رمضان برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد، چنانچه بعد ثابت شود که شب پیش اول ماه بوده، باید روزه آنروز را قضا کند.

5)     هرگاه در شهری اول ماه ثابت شود و در شهرهای دیگر که در افق با آن شهر متحد می باشند نیز اول ماه ثابت خواهد بود. مقصود از اتحاد افق آن است که اگر در شهری اول ماه دیده شود، در شهر دوم اگر مانعی مثل ابر یا گرد و غبار وجود نداشته باشد نیز دیده خواهد شد.

6)     روزی که انسان نمیداند آخر رمضان است یا اول شوال، باید آن روز را روزه بگیرد. ولی، اگر در میان روز بفهمد که اول شوال است باید افطار کند. زیرا؛ اول شوال مصادف است با عید سعید فطر و روزه گرفتن در روز عید فطر حرام است.

7)     اگر کسی در زندان است و نمیتواند رویت هلال کند و یقین به اول ماه رمضان برایش پیدا نشود، میتواند به گمان خودش عمل کند. ولی، اگر گمان قویتر برایش حاصل آمد نمیتواند به گمان ضعیف تر عمل کند. باید تلاش کند که قوی ترین احتمال را به دست آورد. هرگاه هیچ راهی قویتر بدست نیامد، از قرعه بعنوان آخرین راه حل استفاده نماید. هرگاه عمل به گمان نیز ممکن نباشد، باید ماهی را که احتمال میدهد ماه رمضان است روزه بگیرد. چنانچه بعد معلوم شود که آن ماه رمضان نبوده، اگر ماه رمضان واقعی بعد از آن ماه بوده چیزی بر فرد زندانی نیست و روزه اش قبول است. ولی، اگر معلوم گردد که ماه رمضان واقعی پیش از آن بوده باید روزه های ماه رمضان را قضا کند.

و من الله التوفیق و با آروزی قبولی طاعات و عبادات شما.

مصطفی خرّمی- بیست و پنجم رمضان المبارک 1435؛ بوقت

کویته – پاکستان