حملات تروریستی به شیعیان پاکستان در روزجهانی قدس در شهر پاراچنار بار دیگر مظلومیت آنان را در جامعه این کشور نشان داد. در این حمله که حدود ۱۵۰ تن از شیعیان شهید و بالغ بر ۵۰۰ تن نیز مجروح شدند از سوی محمد نواز شریف نخست وزیر پاکستان مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفت. به گونه ای که وی دلجویی از خانواده های کسانی که در حادثه آتش سوزی یک تانکر سوخت در “بهاولپور” در ایالت پنجاب را به حضور در میان معترضان و متحصنین شیعه در پاراچنار ترجیح داد. این اقدام نواز شریف که با انتقاد محافل مختلف در پاکستان روبرو شد سوالات مختلفی را در این باره مطرح کرد.
زمینه نظری
آن واقعه واکنش‌های متعددی به همراه داشت. امروز این مسئله مطرح است که چه گروهی مسئولیت حمله اخیر به شیعیان پاراچنار را در روز جهانی قدس برعهده گرفت.
با این وجود پرسش های مهم دیگری پیش می آید:
اول آنکه چرا حملات ضد مردم پاکستان بویژه شیعیان شدت یافته است و دوم آنکه چرا نخست وزیر پاکستان به خواسته های شیعیان بی توجهی کرد؟ و سوم آنکه مسئولیت دولت و ارتش در برابر تامین امنیت مردم پاکستان چیست ؟
حوزه های تروریست پرور عربستان
در چنین عملیات تروریستی که در این روز مهم صورت گرفت بدون تردید عوامل صهیونیستی دست داشته اند تا به نوعی از شیعیان که مبتکر برگزاری تظاهرات ضد صهیونیستی در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان هستند انتقام بگیرند. تردیدی نیست برگزاری پرشکوه مراسم روز جهانی قدس همه ساله خاری بر چشم دشمنان اسلام و بخصوص صهیونیستها است. حملات تروریستی و فرقه گرایانه در پاکستان مشخصا در پنج دهه گذشته ،حرکتی هدفمند و سازماندهی شده از سوی فرقه ظاله وهابیون تلقی می شود. اما در سالهای اخیر ،همکاری غیر قابل انکاری میان وهابیت، حکام آل سعود و عوامل صهیونیستی شکل گرفته است که در حمایت از گروههای تروریستی بخصوص داعش در سوریه وعراق مشهود است. وهابیون به دلیل در اختیار داشتن بیش از بیست هزار مدرسه مذهبی در پاکستان و گروههای شبه نظامی همچون سپاه صحابه و لشکر جهنگوی با تمام توان برنامه های فرقه گرایانه خود را در این کشور اجرا می کنند. این بدان معنا است که حملات فرقه گرایانه و تروریستی در پاکستان کاملا وارداتی و از سوی محافل وهابی هدایت و سازماندهی میشود.
شبکه تلویزیونی “دان” پاکستان اخیرا به نقل از یک دیپلمات آمریکایی فاش کرد که عربستان و امارات هر سال بالغ بر یکصد میلیون دلار به علمای وابسته در جنوب ایالت پنجاب برای ترویج افراطی گرایی و دیدگاههای وهابی پول پرداخت می کنند.
براساس گزارش این شبکه، این دیپلمات آمریکایی در لاهور در نامه ای محرمانه در مورخ ۱۳ نوامبر سال ۲۰۰۸ برای مقامات مافوق خود در دولت آمریکا می نویسد “علمای اهل حدیث و دیوبندی که از سوی عربستان و امارات تامین مالی میشوند با استفاده از فقر مردم جنوب ایالت پنجاب، آنان را به نام جهاد فریب می دهند و برای هر کس که کشته می شود صدها هزار روپیه به والدینشان پرداخت می کنند وی در نامه خود تاکید می کند که این پولها از طریق سازمانها و گروههایی همچون جماعت الدعوه یا همان سپاه صحابه سابق به علمای اهل حدیث و دیوبندی پرداخت می شود”.
“هنری کیسینجر” وزیر امور خارجه اسبق آمریکا نیز هدف مهم این کشور و عربستان از دامن زدن به فرقه گرایی در پاکستان را، مقابله با انقلاب اسلامی اعلام و تاکید کرد: “بهترین راه برای جلوگیری از گسترش و نفوذ انقلاب اسلامی در میان سایر جوامع اسلامی این است که با ایجاد یک حرکت هدایت شده اسلامی از جمله در پاکستان، که در عین حال مطابق با سیاستها و خواستهای واشنگتن نیز باشد به مقابله با انقلاب اسلامی برخیزیم “.
همکاری سعودی صهیونیستی
در این حال ظهور گروه تروریستی داعش در سه سال گذشته در پاکستان و افغانستان که پس از شکستهای پی در پی آن در سوریه و عراق صورت گرفت نشان داد که پدیده شوم دیگری که ماحصل همکاری عوامل وهابی و صهیونیستی است برای دامن زدن به فرقه گرایی و کشتار شیعیان در پاکستان و منطقه شکل گرفته است. به همین دلیل مردم پاکستان چه شیعه و چه سنی با برگزاری تظاهرات و تحصن در مناطق مختلف این کشور در برابر حملات اخیر تروریستی در پاراچنار و کویته یک صدا ایستادند و آنها را محکوم کردند.
صاحب زاده حامد رضا رئیس شورای اهل تسنن پاکستان ضمن محکوم کردن دخالتهای عربستان و وهابیون در امور داخلی آن کشور تاکید کرد: “عربستان بر فرقه و تفکر انحرافی و ضاله محمدبن عبدالوهاب تکفیری استوار است و به همین دلیل برای هیچ گروهی از مسلمانان الگو نخواهد بود .از اینرو علمای اهل تسنن پاکستان ارتباط محکمی با عربستان ندارند. حکام آل سعود نیز مخالفان خود را در پاکستان از سفر به حج عمره محروم کرده است .”
جامعه آماری شیعیان
آمار دقیقی در مورد جمعیت شیعیان در پاکستان در دست نیست. براساس آمار مرکز تحقیقات “پیو” بین ده تا پانزده درصد و براساس آمار اطلاعات جهانی متعلق به سازمان “سیا” آمریکا و همچنین آمار مجمع جهانی اهل بیت(ع) ۲۰ درصد جمعیت حدود ۱۸۰ میلیون نفری پاکستان را شیعیان تشکیل می دهند.
شیعیان پاکستان در مناطق مختلف این کشور پراکنده اند که بیشترین جمعیت آنان در پاراچنار در شمال پاکستان ساکن هستند که مشخصا از سال ۲۰۱۲ آماج حملات تروریستی و فرقه گرایانه قرار گرفته اند. از اینرو حملات تروریستی به مردم پاراچنار نماد مظلومیت شیعه در پاکستان تلقی می شود. زیرا به رغم درخواستهای مکرر مردم این کشور برای تامین امنیت و جلوگیری از حملات فرقه گرایانه، همچنان مناطق مهم و حساس پاکستان همچون پاراچنار، کویته، کراچی و پیشاور آماج حملات تروریستی قرار دارند.
پاکستان، جولانگاه وهابیت
وهابیون به چند دلیل پاکستان را مرکز فعالیتهای خود قرار داده اند.
اول آنکه این کشور با نام کشور اسلامی شکل گرفت و مردم پاکستان علاقه زیادی به فراگیری علوم اسلامی دارند که در پنج دهه اخیر مورد سو استفاده حکام سعودی و وهابیون قرار گرفت و فرصت مناسب را برای ایجاد مدارس دینی فراهم کرد.
دوم، نیاز دولتمردان و امرای ارتش پاکستان برای همکاری با آل سعود جهت جلب کمکهای مالی و انرژی زمینه فعالیتهای فرهنگی و مذهبی وهابیون در پاکستان را به طریق مختلف احداث مسجد، مدارس مذهبی، ایجاد نشریه و نفوذ در مقامات سیاسی و نظامی فراهم کرد.
سومین دلیل تبدیل پاکستان به مرکز فعالیت وهابیون همجواری آن با افغانستان و هندوستان است. با توجه به وجود برخی حساسیتها در محافل مختلف پاکستان در مورد این دو کشور به عنوان رقیب و حیاط خلوت پاکستان ،وهابیون در تشکیل گروههای فرقه گرایانه و تروریستی به بهانه مقابله با آنها نقش داشتند که اکنون این گروهها ،حملات تروریستی و فرقه گرایانه را به افغانستان نیز کشانده اند.
با این حال حملات اخیر تروریستی در پاراچنار برخی مسایل را نیز برای مردم پاکستان روشن تر کرد. اول آنکه مردم این کشور با برگزاری تظاهرات در شهرهای مختلف یکصدا کشتار شیعیان را در پاراچنار محکوم کردند و احزاب و گروههای مذهبی بخصوص سنی از تحصن هشت روزه مردم این شهر حمایت کردند. این حمایت نشان داد که از نظر مردم پاکستان فرقه گرایی در هر نوع آن محکوم است و مردم پاکستان اجازه نخواهند داد که وهابیون و خاندان آل سعود بخواهند با فرقه گرایی جنگ داخلی در این کشور به راه بیاندازند.
علامه راغب نعیمی از علمای اهل سنت لاهور پاکستان و مسئول حوزه علمیه نعیمیه از بزرگترین حوزه های علمیه این شهر ضمن محکوم کردن کشتار شیعیان آنرا دسیسه ای حساب شده برای ایجاد تفرقه در پاکستان دانست و تاکید کرد: “شیعیان در این کشور در سالهای اخیر قربانی تروریسم شده اند. زیرا دشمنان پاکستان نمی خواهند همزیستی مسالمت آمیز میان همه مردم این کشور چه شیعه و چه سنی ادامه پیدا کند”.
علامه راغب نعیمی ضمن اعلام حمایت قاطع از شیعیان پاکستان تاکید کرد برادران سنی همواره در کنار شیعیان بوده اند.
دومین پیامد حمله تروریستی در پاراچنار سفر ژنرال قمر جاوید باجوا فرمانده نیروی زمینی ارتش پاکستان به این شهر و دیدار با بزرگان و علمای این شهر بود. هر چند این سفر به نشانه دلجویی و دادن اطمینان به شیعیان در مورد تامین امنیت صورت گرفت اما به نظر می رسد به نوعی اختلاف در این خصوص میان ارتش و دولت حزب مسلم لیگ نواز را برجسته کرد. باجوا که چند ماهی بیشتر از انتصابش به عنوان فرمانده نیروی زمینی ارتش پاکستان نمی گذرد همواره وعده مقابله با تروریستها و تامین امنیت مردم در مناطق مختلف را داده است. بنابراین ادامه حملات تروریستی و کشتار مردم پاکستان برای وجهه ارتش این کشور چندان خوشایند نیست و می تواند موقعیت و اعتبار ارتش پاکستان را نزد مردم این کشور مخدوش کند. به همین دلیل فرمانده نیروی زمینی ارتش پاکستان با خواسته های معترضان و علمای پاراچنار مبنی بر خارج کردن نیروهای شبه نظامی تحت کنترل دولت که امنیت پاراچنار را برعهده دارند و همچنین محاکمه فرمانده آنان به نام سرهنگ “عمر” که دستور شیلک به معترضان را صادر کرده بود موافقت کرد.
با این حال کاملا مشخص نیست که در صورت خروج نیروهای شبه نظامی از پاراچنار آیا دولت اسلام آباد نیروهای امنیتی و پلیس را در این شهر افزایش خواهد داد و یا اینکه نیروهای ارتش مستقر خواهند شد.
با توجه به اینکه دولت نواز شریف همواره با استقرار نیروهای ارتش در خیابانها برای تامین امنیت مخالف بوده است مشکل می توان تصور کرد که اجازه استقرار نیروهای ارتش را در پاراچنار صادر کند.کودتای بدون خونریزی سال ۱۹۹۹ پرویز مشرف فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش پاکستان ضد نواز شریف که نخست وزیر پاکستان بود وی را در مورد عملکرد ارتش بدبین کرده است. از اینرو نوازشریف ترجیح می دهد برای تامین امنیت شهرها از نیروهای شبه نظامی تحت کنترل وزارت کشور پاکستان استفاده کند.به همین دلیل به نظر می رسد وضعیت امنیت شیعیان در پاراچنار همچنان در وضعیت بلاتکلیفی باشد.
در این حال بی توجهی نواز شریف به کشتار مردم پاراچنار با انتقاد شدید محافل سیاسی در پاکستان قرار گرفته است .عمران خان رئیس حزب مخالف تحریک انصاف با انتقاد شدید از این رفتار نواز شریف تاکید کرد از دیدگاه نخست وزیربه نظر می رسد شیعیان جز مردمان پاکستان نیستد.این در حالی است که شیعیان کویته و پیشاور نیز پاکستانی هستند و باید نواز شریف به آنان توجه و دلجویی کند.
محافل سیاسی در پاکستان بی توجهی نواز شریف به کشتار شیعیان این کشور و نرفتن به پاراچنار برای دلجوی از بازماندگان شهدای حمله تروریستی روز جهانی قدس را نوعی ادای دین به حکام آل سعود ارزیابی می کنند. در واقع نواز شریف با بی توجهی به کشتار شیعیان چشمان خود را بر روی انتقام گیری وهابیون و سعودی ها از شیعیان بست. نواز شریف که با خاندان ال سعود از روابط خانوادگی برخوردار است برای دلجویی از آنان در ارتباط با موضع بی طرفانه اسلام آباد در قبال اختلافات عربستان و قطر، کشتار شیعیان را از سوی عوامل وهابی نادیده گرفت .به همین دلیل عمران خان این رفتار نواز شریف را تاسف بار خواند.
” یورام عبدالله ویلر” کارشناس امریکایی کشتار شیعیان در پاکستان را دسیسه عربستان و امریکا برای خنثی کردن مقاومت در برابر تحرکات تروریستی آنان می داند و براین اعتقاد است “کشتار هدفمند شعیان در پاکستان بخشی از دستور کار واشنگتن و ریاض برای ایجاد هرج و مرج در پاکستان و منطقه از طریق ترویج خشونتهای قومی و مذهبی است.
وی تاکید کرد کشتار شیعیان به معنای آغاز تلاش وهابیون برای پاکسازی مذهبی شیعیان در پاکستان است.
علامه راجه ناصر عباس جعفری دبیر کل مجلس وحدت مسلمین پاکستان نیز در دیدار با قمرجاوید باجوا فرمانده نیروی زمینی ارتش پاکستان تاکید کرد: گروههای تروریستی از جمله سپاه صحابه ،جماعت الاحرار و داعش قصد دارند پاکستان را ناامن کنند تا به اهداف شوم خود برسند.
جمع بندی
در هر حال هر چند شیعیان پاکستان حضور پر رنگ و تاثیر گذاری در ساختار سیاسی این کشور ندارند اما از احزاب و گروههای قدرتمندی همچون مجلس وحدت مسلمین پاکستان برخوردارند که همواره برای تحکیم پایه های وحدت ملی در این کشور با گروهها و احزاب سنی بخصوص شورای اهل تسنن پاکستان همکاری دارند. مردم این کشور همواره با تیز بینی و هوشیاری مانع از وجه المصالحه قرار گرفتن گروههای مذهبی پاکستان میان دولت و یا ارتش این کشور با محافل خارجی بخصوص عربستان شده اند. به همین دلیل در محکومیت جنایات تروریستها در پاکستان، مردم این کشور یک صدا و یک پارچه با برگزاری تظاهرات گسترده و تحصن ،حملات ترورستی را محکوم و خواستار دستگیری و مجازات عاملان انها شده اند. بی توجهی دولت پاکستان به این مساله و ادامه ترورهای هدفمند در این کشور باعث شده است تا محافل سیاسی، دولت اسلام اباد را به مماشات و ملاحظه کاری در برخورد با گروههای تروریستی متهم کنند که عمدتا شناخته شده نیز هستند.
