دکتر تاراس جرنیینکو، مترجم، پژوهشگر و تازه مسلمان روسی؛ آزادی، عدالت و فداکاری را از جمله عناصر موجود در نهضت حسینی می‌داند که به همراه وجود برخی نظریه‌های فلسفی متمایز، عامل جذب او به دین اسلام شد.
جناب دکتر جرنیینکو در ابتدا به عنوان مقدمه بفرمایید چه عواملی باعث گرایش شما به دین اسلام و مذهب تشیع شد و اینکه در مسیر این انتخاب نهضت عاشورا و فرهنگ حسینی چه مقدار نقش داشت؟
مسأله پیچیده‌ای نیست، در واقع ابتدا از طریق مطالعه و مقایسه ادیان مختلف به این نتیجه رسیدم که اسلام دین خالص است یعنی مذهبی است که هم با تمدن امروز و هم با علوم طبیعی پیشرفته انسجام دارد و البته اعتقادات دیگری از قبیل آزادی، اعتقاد به عدل الهی، برخی نظریات در زمینه قضا و قدر، اختیار و آزادی انسان بهترین انگیزه من جهت گرایش به سوی مکتب حسینی و فقه جعفری بود. عدالت و فداکاری همین کار حضرت امام حسین علیه‌السلام و بالاترین نقطه آن مبارزه و شهادت امام حسین (ع) در کربلا جزء برجسته‌ترین ابعاد عدالت و آزادی بود که مرا به سمت این مذهب سوق داد. همچنین وجود برخی نظریه‌های فلسفی متمایز از قبیل اختیار داشتن انسان من را به دین اسلام جذب کرد.
از آن‌جا که در آستانه ولادت امام حسین (ع) هستیم لطفا بفرمایید در ایام ولادت امام حسین (ع) چه مراسماتی در کشور شما وجود دارد و اساسا حسینیه‌ها و موقوفه‌های امام حسین (ع) در روسیه چه وضعی دارد؟
در کشورهای شوروی سابق، آذربایجان در این زمینه در بین کشورهای مختلف شوروی سابق استثنایی است و در روسیه نیز شهرهای مهم مسکو و مرکز مهم فرهنگی ما شهر سنت پترزبورگ وضعیت استثنایی دارد؛ به واسطه وجود مهاجران آذری‌تبار جمعیت محبان امام حسین (ع) بیشتر است. ما کلا کشور مسیحی هستیم و روابط و کارهای اسلامی اداراتی دارد که اجازه می‌دهند که عاشورا تبلیغ شود. در شهر مسکو پنج حسینیه داریم و یک مسجد آذری که امام جماعت شیعه هم دارد. در شهر سنت پترزبورگ نیز سه حسینیه داریم و از مساجد برادران اهل تسنن جهت مراسمات خودمان از قبیل ولادت امام حسین (ع) بعضی اوقات استفاده می‌کنیم. علاوه بر حسینیه‌ها، تشکیلات و مراکز اجتماعی و گروه‌هایی هم داریم که مراسمات عاشورا، ولادت معصومین، شهادت معصومین با همکاری آن‌ها اجرا می‌شود.
انگیزه من جهت گرایش به سوی مکتب حسینی و فقه جعفری بود. عدالت و فداکاری همین کار حضرت امام حسین علیه‌السلام و بالاترین نقطه آن مبارزه و شهادت امام حسین (ع) در کربلا جزء برجسته‌ترین ابعاد عدالت و آزادی بود که مرا به سمت این مذهب سوق داد. همچنین وجود برخی نظریه‌های فلسفی متمایز از قبیل اختیار داشتن انسان من را به دین اسلام جذب کرد.
با توجه به اینکه کشور روسیه یک کشوری مسیحی است، تاثیر عملی کارهایی که در راستای تبلیغ فرهنگ حسینی صورت گرفته تاکنون چگونه بوده و احیانا با چه چالش‌هایی مواجه شده است؟
بنده خودم دارای یک سایت تبلیغاتی بودم. قانون روسیه اجازه نمی‌دهد که هر کس به عنوان یک شخصیت حقیقی مذهب خود را هر چه باشد تبلیغ کند یا مثلا یک سازمان بزرگ مذهبی داشته باشد.
یک گروه مذهبی در مسکو داریم اما در سنت پترزبورگ به عنوان یک گروه اجتماعی به ثبت رسانده‌ایم یعنی سیاست کشور اینطور هست که طبق قانون اساسی، مذهب رسمی ندارد، ما در کشورمان مذهب رسمی مثل ایران نداریم. آن‌ها (فعالان سیاسی روس) تبلیغ می‌کنند که در کشور ما همه مذاهب حقوق برابر دارند و مذهب رسمی وجود ندارد. البته در بین مذاهب مختلف موجود در روسیه، به قول معروف شما ایرانی‌ها به مسیحیت چراغ سبز نشان داده می‌شود.
اما به طور قانونی کلا هیچ مذهبی نمی‌تواند سازمان مذهبی داشته باشد. ما مثلا برای به ثبت رساندن یک سازمان مذهبی ممکن است بیش از یک سال تلاش کنیم و موفق نشویم و کلا خیلی طول می‌کشد این از لحاظ اداری؛ اما استقبال مردم غیر مسلمان روسیه از این تبلیغات آزاد است و حکومت مانع نمی‌شود؛ با اینکه حکومت حرف نمی‌زند اما اسلام در سطح مناسب تبلیغ نمی‌شود خود حسینیه‌ها هم آن‌گونه که شایسته است یکپارچه نیستند. مثلا ما در مسکو پنج حسینیه داریم اما هر کدام به ملیت یا قومیت خودش بیشتر وابستگی دارد.
مثلا یک عده بیشتر ایرانی هستند یک عده می‌گویند ما آذربایجان پذیر هستیم بعضی‌ها تالشی‌های فارسی زبان هستند بین ترک‌ها نیز تفاوت وجود دارد اهل باکو و گنجه هر کدام رویکرد خود را دارند به خاطر همین در حسینیه‌ها تبلیغات انسجام یافته و دارای وحدت رویه صورت نمی‌گیرد. من معتقد هستم که در کشور ما فرهنگ حسینی باید توسط افراد بومی و تحصیلکرده خود روس تبلیغ شود تا بیشتر از خود اهالی روسیه به این سمت جلب شوند مهاجران با زبان روسی آشنایی ندارند.
باعث تعجب و تحسین است که مراسماتی از قبیل ولادت امام حسین (ع) از سوی رادیوهای مسیحی و روزنامه‌های مسیحی استقبال خوبی می‌شود و من در شهر سنت پترزبورگ همیشه در برنامه‌هایشان شرکت می‌کنم.
به عنوان نماینده شیعیان شهر مشکلات را با حکومت حل می‌کنیم و حقوقدان خوبی داریم کلا هم خود حکومت زیاد مشکلی ایجاد نمی‌کند اما برخی گروه‌ها و افراد افراطی شاید اذیت کنند.
من معتقد هستم که در کشور ما فرهنگ حسینی باید توسط افراد بومی و تحصیلکرده خود روس تبلیغ شود تا بیشتر از خود اهالی روسیه به این سمت جلب شوند مهاجران با زبان روسی آشنایی ندارند.
مسائل اداری و حکومتی را یک حقوقدان خوب معمولا می‌تواند حل بکند آن‌چه خوب حل نمی‌شود چگونگی تبلیغ فرهنگ حسینی است طوری که قابل استقبال اکثریت مردم روسیه و غیر مهاجر نیز باشد. مبلغی که به زبان علمی و به زبان عقل بتواند صحبت کند لازم است. مهاجرین از آذربایجان می‌آیند اما از اداره‌های علمی و حکومتی نمی‌آیند بلکه افرادی عادی هستند که برای کار به روسیه می‌آیند و تبلیغات نیز می‌کنند آن‌ها زبان روسی را معمولا در حد یک چهره علمی بلد نیستند.
ما بومی‌ها نیز اگر در حسینیه سخنرانی کنیم و به زبان روسی تبلیغ کنیم جز اندکی از دوستانمان که روسی را بلد هستند بقیه چیزی را متوجه نمی‌شوند چرا که زبان اصلی آن‌ها آذری تالشی و امثال آن است. این نقطه ضعفی هست که بد است. در واقع می‌توانیم اینطور جمع‌بندی کنیم که کم بودن مبلغ روسی و کمبود سطح تحصیلات مبلغین روس یا غیر روس حس می‌شود. شهروند روسی که بتواند به زبان روسی صحبت کند شاید باشد اما نوعا نمی‌تواند به زبان علمی و به زبان روز صحبت کنند؛ مثلا کسی که می‌خواهد تبلیغ کند باید با اهل روسیه آشنا باشد و از تجربیات و رسوم اجتماعی آن‌ها استفاده کنند. تجار، پزشکان، صنعتگران و کلا اقشار روسی را بشناسد و با زبان آن‌ها تبلیغ کند.
مردم روسیه چقدر امام حسین (ع) را می‌شناسند و استقبال مردم روسیه از سنت‌های رایج در تعظیم شعائر حسینی چگونه است؟
در روسیه کتب مذهبی را در اغلب کتابخانه‌ها می‌فروشند، مشکلی نیست خیلی از اهل روسیه می‌توانند با آن آشنا باشند. بسیاری از مردم روسیه از رادیوهای مسیحی استفاده می‌کنند که اتفاقا از میلاد و شهادت امام حسین (ع) هم مطالبی پخش می‌کند. برخی تفاسیر قرآن و جزوه‌ها و مقاله‌های دینی وجود دارد و کسی که علاقه دارد می‌تواند با مذهب حق آشنا شود.
من خودم نهج‌البلاغه را به زبان روسی ترجمه کردم و چهار مرتبه چاپ کردم. علوم دینی به وسیله سایت و کتاب قابل وصول است و اگر کسی دلش بخواهد می‌تواند در این حسینیه‌ها که گفتم حضور پیدا کند حتی اگر مسیحی هم باشد می‌تواند و مانعی وجود ندارد؛ اما تبلیغات در حسینیه‌ها به زبان روسی زیاد انجام نمی‌شود و ممکن است یک فرد روسی مسائل علمی را به خوبی متوجه نشود.
در ولادت‌ها، جشن‌های خوبی وجود دارد و عزاداری‌هایی که اینجا هست هم در حسینیه‌هایی که وجود دارند انجام می‌شود. احزابی که وابسته به ایران هستند خارج از چارچوب، کاری انجام نمی‌دهند البته در برخی فضاها که وابستگی به تشکل‌های غیر ایران دارند گاهی کارهای بیش از اندازه و افراطی هم وجود دارد که مورد استقبال مردم روسیه نیست و باید دقت شود که باعث رد و تشکیک مسیحیان روسیه نشود.
